تجربه کاربری شامل هر جنبه‌ای از تعامل کاربر با یک محصول، خدمات یا شرکت است که تصورات کاربر را شکل می‌دهد و طراحی آن به هماهنگی عناصر مختلف برای بهترین تعامل ممکن می‌پردازد. تجربه کاربری به احساسات و برداشت‌های فرد از محصول و تعامل با آن توجه دارد و به دلیل ماهیت ذهنی و پویای خود، همواره در حال تغییر است. قابلیت استفاده به معنای استفاده آسان و سریع از محصول برای انجام وظایف کاربران است و بر ویژگی‌هایی مانند یادگیری، کارایی، یادآوری، خطاها و رضایت تمرکز دارد. طراحی انسان‌محور با مشارکت فعال کاربران، درک نیازهای آن‌ها، تخصیص مناسب وظایف بین کاربران و فناوری و تکرار راه‌حل‌های طراحی شناخته می‌شود.

تعاریف تجربه کاربری

هر جنبه‌ای از تعامل کاربر با یک محصول، خدمات، یا شرکت که تصورات کاربر از کل را شکل می‌دهد. طراحی تجربه کاربری به عنوان یک رشته به همه عناصری که با هم آن رابط را تشکیل می‌دهند، از جمله چیدمان، طراحی بصری، متن، برند، صدا و تعامل توجه دارد. تجربه کاربری تلاش می‌کند این عناصر را هماهنگ کند تا بهترین تعامل ممکن برای کاربران فراهم شود.

UXPA، دانشنامه قابلیت استفاده، واژه‌نامه

تجربه کاربری مربوط به طراحی صنعتی خوب، رابط‌های چند لمسی، یا واسط‌های فانتزی نیست. بلکه به فراتر رفتن از ماده مربوط می‌شود. به ایجاد یک تجربه از طریق یک دستگاه اشاره دارد. – مارک هاسنزاهل (2013): تجربه کاربری و طراحی تجربه. در: سوگارد، مادس و دام، ریکه فریس (ویراستاران). "دانشنامه تعامل انسان-کامپیوتر، ویرایش دوم". آرهوس، دانمارک: بنیاد طراحی تعامل.

تجربه کاربری (UX) شامل احساسات یک شخص در مورد استفاده از یک محصول، سیستم یا خدمات خاص است. تجربه کاربری به جنبه‌های تجربی، عاطفی، معنادار و ارزشمند تعامل انسان-کامپیوتر و مالکیت محصول توجه دارد. علاوه بر این، شامل برداشت‌های فرد از جنبه‌های عملی مانند کاربرد، سهولت استفاده و کارآیی سیستم نیز می‌شود. تجربه کاربری ماهیتاً ذهنی است زیرا به ادراک و تفکر فرد نسبت به سیستم مربوط می‌شود. تجربه کاربری پویا است زیرا به طور مداوم در طول زمان به دلیل تغییر شرایط و نوآوری‌های جدید تغییر می‌کند.

ورودی ویکی‌پدیا برای تجربه کاربری، آخرین تغییر در 24 سپتامبر 2013 در ساعت 23:52.

تعاریف قابلیت استفاده Usability

میزانی که یک محصول می‌تواند توسط کاربران مشخصی برای دستیابی به اهداف مشخص با اثربخشی، کارایی و رضایت در یک زمینه استفاده مشخص به کار گرفته شود.

ISO 9241-11

قابلیت استفاده به این معنا است که افرادی که از محصول استفاده می‌کنند، می‌توانند به سرعت و به راحتی وظایف خود را انجام دهند. این تعریف بر چهار نکته استوار است: (1) قابلیت استفاده یعنی تمرکز بر کاربران؛ (2) مردم از محصولات برای بهره‌وری استفاده می‌کنند؛ (3) کاربران افرادی پرمشغله هستند که در تلاش برای انجام وظایف خود هستند؛ و (4) کاربران تصمیم می‌گیرند که یک محصول آسان برای استفاده است یا خیر.

جنیس (جینی) ریدیش و جوزف دوماس، راهنمای عملی تست قابلیت استفاده، 1999، ص. 4

قابلیت استفاده با یک فلسفه شروع می‌شود - باوری به طراحی برای برآورده کردن نیازهای کاربران و تمرکز بر ایجاد تجربه کاربری عالی - اما این فرآیند و روش‌شناسی خاص است که هدف واقعی قابلیت استفاده را تحقق می‌بخشد. یک فرآیند جدید قابلیت استفاده با نگاه کردن به اینکه چه کسی از یک محصول استفاده می‌کند، درک اهداف و نیازهای آن‌ها، و انتخاب تکنیک‌های مناسب برای پاسخ به این سوال که "این محصول تا چه حد الزامات قابلیت استفاده کاربران ما را برآورده می‌کند؟" شروع می‌شود.

ویتنی کوسنبری

مهم است که متوجه شویم قابلیت استفاده یک ویژگی تک بعدی از یک رابط کاربری نیست. قابلیت استفاده دارای چندین مؤلفه است و به طور سنتی با این پنج ویژگی قابلیت استفاده مرتبط است: قابلیت یادگیری، کارایی، قابلیت یادآوری، خطاها، و رضایت.

یاکوب نیلسن، مهندسی قابلیت استفاده، 1993، ص. 26

قابلیت استفاده یک ویژگی قابل اندازه‌گیری است که به میزان کم یا زیاد وجود دارد و توصیف می‌کند که کاربر چگونه می‌تواند به طور موثر با یک محصول تعامل کند. همچنین می‌توان آن را به عنوان میزان سهولت یادگیری و استفاده از یک محصول در نظر گرفت.

جف اکساپ، UserDesign

تعریف طراحی انسان‌محور

طراحی انسان‌محور با این ویژگی‌ها مشخص می‌شود: مشارکت فعال کاربران و درک واضح از نیازهای کاربران و وظایف؛ تخصیص مناسب وظایف بین کاربران و فناوری؛ تکرار راه‌حل‌های طراحی؛ طراحی چندرشته‌ای.

ISO 13407

جمع بندی

تجربه کاربری (UX) به تعامل کاربر با یک محصول یا خدمات و احساسات و برداشت‌های او از این تعامل می‌پردازد. قابلیت استفاده (Usability) به سهولت و کارایی استفاده از محصول برای انجام وظایف کاربران اشاره دارد. طراحی انسان‌محور (Human-Centered Design) با مشارکت فعال کاربران، درک نیازهای آن‌ها و بهبود مستمر طراحی، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد. این سه مفهوم با هم به ایجاد محصولاتی می‌پردازند که هم جذاب و هم کارآمد باشند و نیازهای کاربران را به بهترین شکل ممکن برآورده کنند.

منبع مقاله : Definitions of User Experience and Usability- UXPA - ترجمه : تیم محتوایی آکادمی اصلانی